Steven Wilson - The Overview (2025)

Net na middernacht is de nieuwe Steven Wilson verschenen en daar heb ik op zitten wachten. Jawel. En nu hoop ik maar dat het vale licht van de lantaarnpaal meer genade kent dan destijds tijdens het aanhoren van The Harmony Codex uit 2023.

Wat ik nu al wel kan verklappen is dat ik The Overview - op een paar kleine dingetjes na - mooier vind dan de voorgangers To The Bone, The Future Bites en The Harmony Codex. Apart en bij elkaar. The Overview is niet baanbrekend. Of vernieuwend. Maar dat hoeft voor mij niet. Niet altijd. Meestal niet. Want deze Steven Wilson is gewoon mooi. Soms zelfs heel erg mooi. Sfeervol ook.

The Overview is wel van het type 'sterke nachtplaat'. Te beluisteren bij kaarslicht of het licht van een eenzame lantaarnpaal. Maar waarschijnlijk komt ze nog beter tot haar recht in volledige duisternis. Het liefst bij een heldere hemel. Of gewoon met je ogen dicht. Kan ook.

Morgen of overmorgen verwacht ik de blu-ray en dan wordt het genieten in het buitenhuis. Helaas nog wel zonder Atmos.

Die komt later pas.

Gisteren mocht ik samen met een kleine honderd man het album met de bijbehorende film beluisteren in EYE. Een mooie ervaring om zo voor het eerst in volle concentratie voor het eerst een album tot me te nemen. Zeker als het album ook nog eens een van de betere werken van Steven Wilson sinds HCE blijkt. Vooral Objects Outlive Us laat een diepe indruk achter op me na de eerste luisterbeurt. Een sfeervol nummer dat klein begint en uitgroeit tot een geweldig gelaagd prognummer dat afsluit met een fenomenale gitaarsolo.

Het titelnummer heeft nog wat meer tijd nodig om te landen. Het komt wat moeizaam op gang in het deel Perspective met veel gesproken woord, maar daarna ontvouwt zich een nummer dat mij regelmatig terug doet denken aan Porcupine Tree's album Lightbulb Sun.

Een Belgische klassieker. 'Dirk, u kunt mij Filip noemen, want ik denk dat in de ruimte geen protocol is. Kunt u mij zeggen wat u ziet door het venster?', prevelde stuntelig kroonpretendent Filip in 1992 tegen Dirk Frimout. Hij, ervaren astronaut, toertjes trekkend in zijn spaceshuttle, die toen daarop de prins waardig repliceerde: 'Het zicht op de aarde is echt buitengewoon...'.

Intussen kondigt anno 2025 op die aardbol een overgetalenteerde componist, de Brit Steven Wilson zijn rentrée aan met zijn achtste solo-langspeler. Hij, de man die met zijn band Porcupine Tree het muzikale genre voorbeoefend door rocklegendes als King Crimson, Yes, Pink Floyd en anderen op nieuwe hoogten bracht. Met hem gaan we een derde van een eeuw na Frimout toch weer die ruimte in om die geweldige cognitieve en transformatieve ervaring helemaal te zien vastleggen in diepere woorden. Om ze muzikaal uitgesponnen te horen vertalen in kloppende progrock, griezelig avangardistische psychedelica, jazzy zwevende ambient en kunstige pop. In zijn adembenemende album 'The Overview' ondergaan we dat existentiële gevoel van ongerepte schoonheid en verbondenheid met de aarde en de onrustige mens die ze bevolkt. Onze onbeduidendheid zweemt tegenover die enorme uitgestrektheid, tegenover die onvatbaar kille, zwarte plaats van anti-leven. Als doorheen een kluwen van mistige gaswolken weerspiegelt Wilson nietige beelden van het leven op aarde in al zijn goede en kwade dagen. Een onooglijke mens niettemin zo onwetend over de universaliteit van de hemelse wereld.

Wilson's 'The Overview' is muzikale filosofie nu helemaal op maat van progrockers, bovendien met zijn esoterisch verhaal aangenaam verpakt in opnieuw een fantastisch concept. Een aanzuigende soundtrack, net als toen met Mike Oldfield in de seventies, oldskoolgewijs verdeeld in twee aanstekelijke delen. 'Objects Outlive Us' en 'The Overview' elk met een aantal doolhofsecties waar heerlijk op weg te deinen valt. Best dan ook voor in een klein hoekje, knus ineengetrokken daar met verplichte hoofdtelefoon.

Steven Wilson is onze man met ervaring. Hij de clevere muzikale topatleet die ambitieus zijn hele carrière samenvat in dit epos en in schitterende, subtiel gearrangeerde en zuiver uitgevoerde composities.

Hoor die sterke, bij wijlen ijzig snijdende falsetstem en al die met elkaar verweven instrumenten. A capella scanderend koor, pianotoetsen, strijkers, sax, beats, op metaal dansende bassnaren, rechttoe rechtaan verschroeiende gitaarsolo's, nostalgische Yes-parlando's, een triphop-dansje. Alles wentelt even statig om je heen als dat wiel van Stanley Kubrick's ruimteschip in een zee van Strauss. Even dacht je, hé, daar is warempel echt de 'A Space Oddysey's'-HAL-computer en straks begint misschien ook nog Pink Floyd's 'Astronomy Domine'. Ze maken 'The Overview' tot een enig album ademend in een universum van massief elektronisch geluid.

Steven Wilson is de creatieve producer-duizendpoot die, tussen vele remasteringsopdrachten in van 'Pink Floyd at Pompei' tot weer een of andere geliefde oude klassieker van Jethro Tull of voor wie dan ook, in zijn eigen werk zijn eigenwijze draai blijft geven aan wat echt voor transcenderende progrock doorgaat.

Bepaalde albums als deze moet je sowieso eerst laten indalen, al kom je er dan ook iets later na de release mee op de proppen. Maar die luttele bezinning loont, want 'The Overview' is Steven Wilson's nieuwste uniek meesterwerk, met een bijzondere boodschap voor de wereld. Het luistert zo mooi en het vloeit als één langzaam opgebouwde ruimte-opera weg in zijn grootse kosmische geluiden. Een indrukwekkend opus met een moderne toets kortom dat iedere fan wil horen en zelfs onbepaald zal herbeluisteren. Tot weer al de diepste finesses ervan zullen zijn prijsgegeven. En ja, zelfs voor dummies is 'The Overview' daarom alsnog het proberen overwaard.

Ik heb het album nu ook meerdere keren beluisterd en het wordt wat beter dan mijn eerste indruk. Ik kan enorm genieten van de rustige stukken maar de drukke stukken trek ik nog steeds niet. Iets wat ik ook al had bij de eerdere SW solo albums en weer niet bij de PT albums. Adam Holzman zal vast een fantastische toetsenist zijn maar mijn persoonlijke voorkeur gaat toch meer uit naar Richard Barbieri. Maar ik ben opgegroeid met Japan en niet met jaren 70's prog, dat zal ook meespelen. Bij mij komt bij deel 1 Objects Outlive Us overigens het Animals album van Pink Floyd af en toe voorbij en heb ik in deel 2 The Overview weer referenties naar The Sky Moves Sideways van Porcupine Tree. Er zijn meer referenties maar deze vallen mij (nu) het meest op. Het is dus een mixed bag, knap gedaan en gelukkig lekker eigenzinnig Wilson. Niet helemaal mijn kopje thee maar dat hoeft ook niet. Ik handhaaf mijn eerdere score van 3,5 en ik verwacht ook niet dat dit nog gaat veranderen...

Een draak van een album als The Future bites wil wel eens veroorzaken dat je het voor even hebt gehad met nieuw werk van een hooggewaardeerde artiest.
Net zo goed als dat je klaar bent met de Verenigde Staten nadat een randdebiel daar de macht heeft overgenomen.
Je smijt de deur met een klap dicht.

Het duurt even voor je weer vriendjes bent, hoewel de oude, voorgaande (solo-)albums van Steven Wilson in de tussentijd niet worden vergeten.
Het begint dan weer met een voorzichtige luistercessie van een nieuw Porcupine Tree album. Het eerste nieuwe werk na The Future bites.
Wilson bleek zelf ook geschrokken.

En dan komt het voorzichtig weer terug. Wilson overtuigt vervolgens solo met The Harmony Codex en je wilt hem dan bijna al vergeven voor de misstap. Een misstap die hij sinds zijn eerste solo album Insurgentes nog nooit had gemaakt. Hij leek ongenaakbaar. Daarom lag de irritatiegraad ook zo hoog.

Maar na The Overview kan en wil ik Wilson wel weer recht in de ogen kijken. We zijn weer goed met elkaar. Op het oude niveau.
Ik denk dat Steven Wilson zelf ook zo over zijn muzikale ontwikkeling denkt.
Er was en is ook niets mis met de ooit ingeslagen weg. De combinatie van experimenteel, soms bizarre rock en zijn mooie geruststellende stem in de meer laidbacke songs is onovertroffen.

Never change a winning team. Wilson heeft nog vele andere mogelijkheden, andere hobbybands om zich muzikaal te uiten.
Dan leven wij met zijn solowerk nog lang en gelukkig.

Zo, inmiddels sinds het uitkomen voor de vijfde keer ongeveer luisteren naar deze plaat, ditmaal ronddraaiende op mijn platenspeler.

Ik keek wederom erg uit naar deze plaat. Bij Closure/Continuation ben ik voor het eerst naar Porcupine Tree gaan luisteren en was ik gelijk verkocht. Inmiddels heb ik het hele oeuvre van Porcupine Tree, heel veel werk van Steven Wilson en van Blackfield beluisterd en ik kan niet anders zeggen dan dat ik fan ben van de beste man en ook zeker Porcupine Tree. The Harmony Codex was mijn eerste Steven Wilson plaat waarbij ik bewust de lancering meemaakte. Inmiddels heb ik hier niet meer al te vaak naar teruggegrepen. Er zitten zeker toffe nummers in, maar ik was niet kapot van de algehele sfeer van het album. Deze spreekt me een stuk meer aan tot dusver!

Ik vind het concept tof gekozen en het artwork en de sfeer van de muziek maken er een mooi geheel van. Ik had zelf wel gehoopt dat er een andere cover was gekozen. Ik vond de twee bollen (rood en blauw) die in eerste instantie in alle marketing zat mooier. Vooral de tekst op de hoes spreekt me persoonlijk minder aan. Dan de muziek. Ik vind het tof dat hij heeft gekozen vanuit de LP, dus twee stukken van elk één plaatkant. Dit doet me denken aan hoe Mike Oldfield het vaak deed en hoe het in de progressieve rock soms vaker gedaan is. Objects Outlive Us begint tof! Ik vind het daarbij ook mooi dat er in dit hele lied stukken zitten die zich herhalen. Dit creëert in mijn ogen een mooi geheel, welke filmcomponisten ook vaak toepassen in hun score. Hans Zimmer bijvoorbeeld. Mooi ook hoe de ene keer de piano alleen deze melodie herhaalt en de keer erop heel veel andere instrumenten deze zelfde melodie herhalen. Randy McStine heeft enkele toffe gitaarstukken en solo’s erin zitten, oude vertrouwde Theo Travis heeft mooie stukken op de fluit en saxofoon en Steven Wilson zelf laat oude vertrouwde dingen horen op o.a. de gitaar en de toetsen. Wat Objects Outlive Us ook mooi maakt is dat het met dezelfde tekst afsluit als dat het begint. Zo vormt het toch een mooi coherent geheel, ondanks de tempo wisselingen en verschillende stijlen aan muziek. Het nummer sluit mooi af met gitaar en violen die samen als een zwerm bijen tot een climax komen en daarna vervagen in de eeuwige ruimte…

Dan kant B: The Overview. Dit stuk begint in mijn ogen wat vervelend. Allerlei digitaal geprogrammeerde geluiden (door Wilson) en Rotem Wilson (de vrouw van) die praat over de afstanden van bepaalde dingen tot bepaalde dingen (ik begrijp dat het past in de context, maar weet niet precies wat ze zegt…) in de ruimte. Niet geheel mijn ding, ondanks dat het wel past bij het concept. Maar als dat eenmaal voorbij is, ontvouwt zich iets moois in wat begint in het stuk A Beautiful Infinity I. De drums en de akoestische gitaar komen erin en ik hoor Porcupine Tree / Steven Wilson hoe ik deze graag hoor; mooi en rustig, maar toch vaak wat spannends of iets op de loer naar iets… Ik hou van dat zweverigere, die samenzang, dat rustigere werk. Alhoewel ik ook echt wel de zwaardere stukken van Porcupine Tree en Steven Wilson kan waarderen hoor. Maar dit past prachtig op dit album. Hierna komen de digitaal geprogrammeerde geluiden en Rotem Wilson er weer bij. Mooi dat het wederom terugkomt, waardoor je weer een geheel hebt, maar het doet me wederom een stuk minder. Ditmaal is het wel een stuk minder storend voor mij en gaat het stuk in een mooie opbouw naar een climax. Ik hou daarvan. Die opbouw met de dubbele zanglijnen, de elektrische gitaar die erbij komt, de drums die harder en strakker worden, waarna heel veel ineens wegvalt en er geklapt wordt op de maat om zo weer even wat gas terug te nemen en daarna weer lekker door te gaan met die lekkere Moog synths erin. Goed man! Het laatste deel lijkt wat los te staan van de rest en dat is jammer. Alsof het eraan vastgeplakt is. Het past wel mooi in de ruimtelijke sfeer, alsof je zweeft in het heelal en op de aarde neerkijkt. Daar zorgt Theo Travis wederom goed voor.

In zijn algeheel een erg toffe plaat van Steven Wilson wederom. Hij kan voor mij niet tippen aan Insurgents en meesterwerken Hand.Cannot.Erase en The Raven…, maar is wel beter dan The Harmony Codex (en zéker dan The Future Bites) en misschien wel gelijkwaardig aan To The Bone. Grace For Drowning moet ik nog tot me nemen.

Er is een nieuwe plaat van Steven Wilson en ik heb weer een recente vakantie gehad. Dat ging de vorige keer ook heerlijk hand in hand dus eens kijken wat we er nu van kunnen brouwen .

De vakantie was deze keer een korte trip naar de Algarve in zuid Portugal. Lekker warm, mooie omgeving, leuke gezellige dorpjes, heerlijke vis en sangria om te nuttigen en verrekte veel Nederlanders. Heerlijke vakantie gehad in ieder geval en op zowel de heen als terugvlucht dit albums eens opgezet (evenals de limited edition). En eerlijk is eerlijk, dat beviel mij een stuk beter dan zijn vorige poging.

Objects Outlive Us is een erg fijn nummer, maar tegelijkertijd ook erg bekend. Het doet veel denken aan zijn oudere werk en lijkt wat meer terug te grijpen naar dat werk. Opvallend is dat Orchestral Objects dat gevoel extra goed weet over te brengen. Tegelijkertijd bevalt die versie mij ook beter dan wat hij op de cd gezet heeft. De klassiekere instrumentatie geeft wat meer sfeer aan het geheel en weet er ook wat meer spanning in aan te brengen. Jammer dat het gelimiteerd is tot de limited edition. Normaliter was ik gek genoeg om dat soort versies blind te kopen, maar gezien zijn laatste paar platen en de belachelijke prijzen die je er tegenwoordig tegenaan mag gooien besloot ik het niet te doen.
En dan ook direct een kleine zijsprong naar die versie. Want de extended versie van Permanence is ook wel heerlijk. Lekkere chille ambient van een klein kwartier. Daar kan ik ook wel van genieten. De rest van de bonus nummers zijn wat minder interessant, maar die twee nummers zou ik toch best graag op cd willen hebben. Maar helaas.

Goed, terug naar het nummer zelf. Want de opbouw is fijn, de afwisseling is lekker en ik kan zijn zang hier wat beter hebben. Hij weet een fijn muzikaal landschap te creëren en neemt voldoende tijd om dingen mooi uit te werken zodat je als luisteraar toch wel erg soepeltjes door het landschap reist. Muzikaal zit het dan ook erg lekker in elkaar en doet het, zoals ik al aangaf veel denken aan zijn oudere werk. Zowel zijn eerste paar solo platen als de PT platen uit diezelfde tijd. En laat dat nou net mijn favorieten periode van de man zijn muzikale werk zijn. Het is dan ook vaak een gevalletje van herkenning in een wat nieuwer muzikaal landschap. Alsof je in een onbekend restaurant in het buitenland lekker zit te genieten van een heerlijk plaatselijk gerecht en er naast je een (steeds luidruchtiger wordende) Hollander zit die zijn vierde Heineken naar binnen tikt. je geniet ervan, maar je hebt niet helemaal het idee echt op vakantie te zijn. Toch is de sfeer goed genoeg om die Hollander even te negeren. En zo ervaar ik dit nummer ook wel een beetje. Het klinkt en voelt ergens allemaal alsof ik het eerder gehoord heb, vertrouwd en bekend. Maar het gehele plaatje is lekker genoeg om toch wel goed van kunnen te genieten. Het nummer zal niet direct bovenaan mijn toplijstje staan, maar staat er zeker wel in. Erg fijn nummer en ben blij hem weer eens zo te horen.

En dan nummer 2. The Overview. Hier klinkt Wilson weer flink meer zoals zijn recentere werk. En had makkelijk op zijn laatste cd kunnen staan. De kritieken die ik daar had gaan hier dan ook wel een beetje op. En dit is dan ook duidelijk het zwakkere werk op de cd wat mij betreft. Het begint al met het spoken-word deel. Het heeft iets met afstanden van zaken in het sterrenstelsel te maken, maar raakt voor mij kant nog wat. En het komt nogal pretentieus over, wat niet geheel vreemd is voor Wilson natuurlijk. Daarna komt er een vleugje To the Bone bij en wordt het wat beter. Maar het weet nergens het niveau van het eerste nummer te halen. Dat het spoken-word nog een keer terugkomt helpt ook niet. gelukkig is het einde wel fijn gedaan. Maar dan hoor ik toch liever de extended versie van Permanence.
Om ook hier nog even een koppeling te maken naar de vakantie. Het nummer doet me wat denken aan het plaatsje Olhão. We hebben dat dorpje bezocht vanwege de markthal daar, wat een erg levendige en gezellige plek is (heerlijk verse vis). Maar als je de omliggende straten doorloopt dan is er toch niet heel veel boeiends aan. Het is allemaal een beetje leeg en niet echt uitnodigend afgezien van een paar winkelstraatjes en pleintjes. The Overview heeft enkele erg fijne en leuke momenten in zich, maar weet de rest er omheen toch zo sterk uit te werken om het gehele plaatje heel boeiend te houden. Het is bij vlagen best genietbaar, maar weet het toch niet waar te maken.


Wilson bewandeld hier geen nieuwe paden. Hij voegt eerder oude bewandelde paden samen in een ietwat nieuwe omgeving. Het levert soms wat moois op, maar soms blijft het een beetje middelmatig. Opvallend is dat het sterkste nummer op de limited edition staat. Het is dat die versie niet op spotify staat en dat daarom Objects Outlive Us hier nog wel de digitale rondjes zou draaien, maar Orchestral Objects is wel echt de betere versie. Verder is het een degelijk werk wat prima als samenvatting van zijn ouvre zou kunnen dienen.

Ik heb er al veel luisterbeurten opzitten om tot een goed oordeel te komen.
Het eerste nummer moest even indalen, maar het is helemaal mijn ding. Mooie opbouw, heel veel variatie en mooi terugkerende thema’s. Dit nummer groeit en groeit en behoort wat mij betreft tot een van de betere nummers uit zijn gehele solo-oevre. Heerlijk!
Het 2e nummer vlot nog niet echt. Het wordt niet heel erg spannend omdat het spoken word gedeelte te nadrukkelijk en te vaak terugkomt. Daardoor wordt het nummer te lang zonder dat het echt los gaat komen. Mooie stukken en mooie melodieën, maar vraagt niet naar een nieuwe draaibeurt in tegenstelling tot de eerste track.
En dan is het alweer voorbij. 1 Steengoed nummer en 1 minder indrukwekkend nummer in iets meer dan 40 minuten. Ik vind het een beetje magertjes gelet op het lange wachten. Ik dacht ook dat dit een soort ‘tussendoortje’ zou zijn in plaats van een echt nieuw album.
Maar goed, het overtreft de laatste 2 albums best gemakkelijk en dat is een mooie meevaller. Score voor nummer 1 is een 5, die van nummer 2 een 3,5. Kom ik gemiddeld op een mooie ruime 4 sterren. Nu dus naar beneden afgerond, maar dat kan anders