Stuart Bell schreef:
(quote)
Ja, laten we vooral heel politiek correct met de heilige Pink Floyd omgaan. Nogmaals: dit is restmateriaal. Alles op The Division Bell is beter dan The Endless River. Dit instrumentale gemijmer was gewoon niet goed genoeg. Dat hoor je na één luisterbeurt al. Maar omdat het Pink Floyd is, gaan de fundamentalisten, ook hier, net zo lang met de koptelefoon op hun bezwete hoofd luisteren tot ze er iets in horen. Alsof ze willen dat een drol lekker gaat ruiken. Want die drol komt toch uit de holy poeperds van de PF-heren. Maar wat uiteindelijk geldt: saaie plaat + hoogdravend geroeptoeter = nog altijd een saaie plaat.
De professionele recensenten zijn duidelijk positiever gestemd over The Endless River dan over de drie voorgaande albums (zie recensies van Record Collector, Billboard, The Observer). Nu Roger Waters bijna 30 jaar geleden uit de groep is gestapt, hebben zij er ondertussen vrede mee genomen dat Waters er niet meer bij is. Maar er zijn uiteraard voldoende andere redenen om The Endless River te omhelzen.
The Endless River betreft een selectie uit zomaar liefst 20 uur aan jamsessies en improvisaties die in 93/94 opgenomen werden mét Wright. De heren hadden lange tijd niet samen gespeeld, dus dat er zoveel materiaal werd opgenomen, is te begrijpen. In totaal ging het over een 100-tal melodieën/thema’s en volledig/gedeeltelijk uitgewerkte ideeën.
Betrof het 20 uur aan leftovers? Natuurlijk niet, die ideeën vormden wel een goede basis om op verder te bouwen. Een band die zoveel degelijk materiaal in haar kast heeft liggen, hoeft niet van nul te beginnen. De werkwijze om verder te bouwen op ouder materiaal is vanzelfsprekend een werkwijze die door andere artiesten ook wordt toegepast, alleen zal het niet altijd geweten zijn.
In dit geval heeft PF overduidelijk gecommuniceerd dat The Endless River voortkomt uit bestaand, hoofdzakelijk instrumentaal en ambientgetint materiaal waaraan nog twee jaar werd gesleuteld door bepaalde stukken opnieuw op te nemen en instrumenten toe te voegen (de muzikale toevoegingen en nieuw opgenomen stukken zouden 60% uitmaken van het album).
Wie goed geïnformeerd dit album koopt, kan eigenlijk niet ontevreden zijn.
Is dit album op dezelfde manier en met dezelfde redenen tot stand gekomen dan de andere PF-albums? Moet dit album dan op dezelfde manier beoordeeld worden dan het beste werk van de band? Het antwoord laat ik in het midden. Eén ding is zeker: de release van dit album was zéér onverwacht, maar een zéér aangename verrassing.
Waarom dit album “saai” zou zijn, is mij een raadsel. Wat is saaie muziek? Ik zou het definiëren als té repetitieve muziek met steeds dezelfde ritmes, steeds dezelfde zang, steeds dezelfde akkoorden, steeds dezelfde instrumenten, enz.
The Endless River wordt bij voorkeur chronologisch met koptelefoon beluisterd, zoals elk ander PF-album overigens. We zullen dit kort even doen:
- Side One (12:35): in de stijl van Shine On You Crazy Diamond, maar iets meer ambient en een belangrijkere rol is weerlegd voor de akoestische gitaar en Wright’s landscapes. Muzikaal zeker niet minder interessant (of “saai”) dan de intro van SOYCD. Vanaf halverwege ‘It’s What We Do’ is het gitaarwerk vergelijkbaar met het Grammy-winnende ‘Marooned’, een eerste echt hoogtepunt.
- Side Two (11:47): de intro van ‘Sum’ doet denken aan de Ummagumma live-versie van Astronomy Domine. Het galmend gitaarwerk in combinatie met de drumpartijen, piano en synths is totaal verschillend aan de stijl in Side One, maar is sterk. Nick Mason leeft zich vervolgens op ‘Skins’ nog eens uit zoals we dit na Animals niet meer hoorden. Best een verrassend intermezzo voor een drummer die doorgaans weinig opvalt. De echoënde gitaargeluiden in ‘Unsung’ klinken zoals ze alleen maar van Gilmour kunnen komen. De echoes duren hier slechts één minuut (in tegenstelling tot in de PF-classic ‘Echoes’) zodat het album niet saai zou kunnen genoemd worden.
‘Anisina’ is het toegankelijkste onderdeel van Side Two: een typisch PF-nummer dat alle componenten omvat om van goede muziek te kunnen spreken: gitaar, piano, saxofoon, clarinet en backing vocals. Uiteraard een hoogtepunt.
- Side Three (13:38) : na drie korte ambient nummers (waaronder het dromerige ‘On Noodle Street’) terug een hoogtepunt met het drieluik, Allons-Y (1)/ Autumn ‘68/Allons-Y (2). De rockende tracks zijn typisch Gilmour en zouden op The Wall kunnen gestaan hebben (Gilmour is niet toevallig medeverantwoordelijk voor dé drie beste rockende tracks op The Wall). Het epische ‘Talkin’ Hawkin’ heeft weinig gemeen met ‘Keep Talking’, behoudens de beduidend anders gebruikte stem van Hawkins.
- Side Four (14:47): na zoveel variatie al gehad te hebben, moet het langste, meest filmische/epische, deel van het album nog komen. Er was sprake om enkele PF-tracks die nu op The Endless River staan, te laten fungeren als filmmuziek voor Wachowski’s science fiction film ‘Cloud Atlas’ (2012). Een track als ‘Calling’ zou niet misstaan in een film. ‘Eyes To Pearls’ is dan weer een zeer toegankelijk thema met akoestische gitaar à la Is There Anybody Out There? met percussie zoals in One of These Days. Storen deze verwijzingen naar eerdere albums? Vanzelfsprekend niet. De verwijzingen werden er bewust ingestoken.
‘Surfacing’ klinkt groots. Duidelijk Gilmour op zijn best.
‘Louder Than Words’ is een mooie afsluiter met een duidelijke songtekst waarbij Pink Floyd terugblikt op de eigen carrière, net zoals de groep dit muzikaal met dit album doet.
Kortom, The Endless River is een grotendeels instrumentaal album dat (gezien de wijze van totstandkoming) sterk, gevarieerd en opvallend samenhangend is. Ronduit fantastisch dat ze dit nog met hun de fans wilden delen.