Jon Hassell - Fourth World, Vol. 2: Dream Theory in Malaya (1981)

Op Aka Darbari Java wist Jon Hassell de sfeer en het gevoel van de Indonesische regenwouden vast te leggen. Op Dream Theory in Malaya legt hij de sfeer en het gevoel van de Malaisische folklore vast. Een soort van brug tussen wereldmuziek en de elektronische muziek in de geest van Stockhausen. (geen verrassing als je weet dat Hassell een leerling was van Stockhausen, maar ook van Pandit Pran Nath, een groot man in de wereldmuziek)

In dit 2e deel van de ''wereldse-trilogie'' weet Jon Hassell één thema telkens weer per nummer te verbreden. Het begint al bij het fragmentarische Chor Moire om er dan een herkenbaar motief ervan te maken in Courage. Dit levert een spanningsboog met de andere nummers op. Knap hoe Jon Hassell dit zo mooi laat klinken, terwijl het eigenlijk best simpel lijkt. Ook de instrumenten die hij gebruikt zijn simpel (beter woord, eenvoudig) te noemen. Zijn ongewoon klinkende trompet, (die altijd de basis lijkt te vormen) de percussie (die op ritmisch vlak enorm intensief is) en de elektronische effecten. Een soort van knooppunt tussen oud (de inheemse percussie) en nieuw. (de hypnotiserende elektronische effecten) Samen in goede banen geleidt door de bizar klinkende trompet die zich als een soort geest door het album waant.

Inheemse volkstammen, vogels, rivieren en natuurlijke geluiden mogen gehoord worden op dit album. Dat versterkt alleen maar het vredige gevoel, maar ook de tegenstelling in vergelijking met het surrealisme. Iets wat ook zeker aanwezig is op Dream Theory in Malaya. Malay is duidelijk het schoolvoorbeeld van hoe een combinatie tussen wereldmuziek en elektronische muziek zou moeten klinken. 4/5

Vandaag verschillende albums van Hassell beluisterd. Deze passeert nu zelfs voor de 3e keer de revue.

Hassell geboren in Memphiss, Tennesseee en behaalde zijn Mastertitel aan Eastman School of Music (New York). Hassell een trompettist en Componist. in zijn jeugd sterk beïnvloed door het orkestrale werk van Stan Kenton.
In het begin van zijn loopbaan speelde hij (nadat hij Riley had bevriend) o.a. op Terry Riley's - In C. en op La monte Youngs - Dream House (de versie uit 74).
In de jaren 50 en 60 was hij erg onder de indruk van de Europese avant-garde. Nadat hij zijn Frans en Duits had bijgespijkerd, kan hij na eigen zeggen een voet tussen de deur krijgen van de Europese avant-garde. Hassell studeerde onder verschillende post-Webernse componisten. De belangrijkste invloed en leermeester was Stockhausen. Hij kwam in een klas samen met Irmin Schmidt en Holger die samen de band Can oprichtte. Irmin hoopte dat Hassell zich bij Can zou aansluiten, maar hij (Hassell) was te gericht op zijn individuele projecten.

Brian Eno was erg onder de indruk van Hassell zijn eerste album 'Vernal Enquinox'. Eno was zo onder de indruk van het album dat hij het de hele zomer (van 78) beluisterde.
Na een live voorstelling van Vernal Enquinox, wie Eno bijwoonde, stelde hij na afloop voor aan Hassell om samen een project te starten. Volgens Hassell was dit gelijk het begin van hun vriendschap.

lineup:

Jon Hassell – trumpet, pottery drums, Prophet 5, bowl gongs, mix (tracks 2 & 7)
Brian Eno – drums, bowl gongs & bells, mix (tracks 1, 3, 5 & 6)
Michael Brook – bass
Miguel Frasconi – bowl gongs
Walter DeMaria – distant drum
Daniel Lanois – engineering, mix (track 4)
Greg Roberts – additional engineering
Paul Fitzgerald – splash rhythm edit assist

Fourth World, Vol 2: Dream Theory is een exotisch en primitieve samenwerking van deze heren. Hassell zelf is erg trots op dit werk. In interviews beschrijft hij dat er nog niemand was die zoiets had gedaan en benoemt (haast arrogant) welke artiesten erg beïnvloed zijn door dit werk, o.a. Peter Gabriel. Dit is een letterlijke botsing van ideeën en culturen. De sound van de trompet is ingetogen en haast zachtjes als een zomerbries. De hele plaat laat zichzelf leiden in een constante sfeer van primitieve ritmes en abstracte atmosferen. Hassell speelt trompet zoals George Lewis trombone speelt. Als luisteraar herken je het instrument, maar de bespeling gaat voorbij de oorspronkelijke doelstelling van het instrument. Het album begeeft zich in een sfeer die sprekend op Chigaco Slow Dance lijkt; atypische nachtelijke oerwoud geluiden, worden om een blaas instrument heen gebouwd. Hassell schept hier een meesterwerk, laat dit duidelijk zijn! Veel elektronische werken wie hun pad bewandelen tussen de avant-garde en rock, hebben vaak een kosmische sfeer en een oneindige doelstelling. Het vormt zich in een expansie, zonder een duidelijk begin of eind. Deze ideeën lijken ook Hassell en Eno sterk te beïnvloeden, alleen ontstijgt Hassell dat principe. Hij creëert een pseudo-hallucinatie, je herkent wat hij doet. Doelloosheid klinkt weer betekenis vol. maar op het zelfde moment, klinkt het onwerkelijk en zonder concrete muzikale associaties. Hassell blijft dichter bij zijn leermeester Stockhausen en Europese avant-garde, dan bijvoorbeeld zijn studiegenoten in de Band Can hebben laten zien.
Dit werk is juist antikosmische muziek.

Ataloona, noemt dit een school voorbeeld van Wereldmuziek en electronische muziek zou moeten klinken. Zo ver kan ik niet gaan, want ben niet echt van de schoolvoorbeelden. Maar dat dit een geslaagde poging is om totaal iets nieuws te creëren staat als een huis! Hassell geeft geheel zijn eigen definitie aan muziek, en lijkt ook heel eventjes een nieuwe luister ervaring voor zijn toehoorders te creëren.

Een heel sterk album en na een paar luisterbeurten ben ik dik verkocht! Diep heel diep onder de indruk!

Na het lezen van Stefan's uiteenzetting en een discussie over het album op SLSK toch ook maar een verhoging van mijn kant naar een 4,5*.

Dit schreef ik oa. op SLSK: ''Dream Theory komt meer over als een soort van illusie, terwijl Aka Darbari Java meer een reis naar het uiterste van het het heelal is''. Misschien een beetje zweverig, maar uit Dream Theory valt meer te halen. Alsof je na de zoveelste luisterbeurt weer iets nieuws ontdekt, of er weer een ander gevoel over hebt. Het abstracte van Dream Theory is enerzijds wat vervreemdend en verwarrend. Het klinkt op de één of andere manier erg ''down to earth'', maar anderzijds zou je dit ook kunnen zien als een abstracte onaardse trip. Verwarrend wellicht, maar dat maakt dit album zo bijzonder.

Een bijzonder, sfeervol en mysterieus album. Het wordt hierboven al vermeld: dit is een soort combinatie tussen wereldmuziek (blijkbaar Maleisisch) en experimenteel minimalisme, met een grote rol voor een zeer zacht gespeelde trompet, in de zin van de klank. Erg apart, maar bovenal is dit een mooie en meeslepende trip. Deel 1 is ook de moeite waard, begrijp ik?

Eigenlijk moet ik nog een album van Jon Hassell tegenkomen die ik niet de moeite waard vind. Begenadigd muzikant met een hoop unieke albums; waaronder dus het eerste deel met Eno. Al vind ik die misschien toch wel ietsje minder als 'Aka Darbari Java' en 'Vernal Equinox'.